MÝLD AF SIÐMENNINGUNNI. Innræti
Arndís Þórarinsdóttir. Innræti. Reykjavík: Mál og menning
Það þykir ekki pent
að tala um allt hið frumstæða
sem ryðst inn í siðmenntað líf okkar
Þannig hljómar upphafið að ljóðinu KÓSÝ í nýrri bók Arndísar Þórarinsdóttur, sem er jafnframt hennar fyrsta ljóðabók og ber titilinn Innræti.
Titilinn er einstaklega vel til fundinn því ljóðin fjalla flest á einn eða annan hátt um reynslu, tilfinningar og hugsanir kvenkyns ljóðmælanda sem opinberar innræti sitt og lætur stundum skína inn í kviku. Arndís yrkir um ýmislegt sem sjaldan er borið á borð fyrir aðra, því það "þykir ekki pent" eða á rætur í "frumstæðum" tilfinningum og hvötum. Ljóðmælandinn tjáir það sem við látum oftast ósagt eða er haldið tilbaka að reglum samfélagsins, heft eða mýlt "af siðmenningunni":
Mig langar að spangóla
Sökkva tönnunum í skínandi holdið
lita föla ásjónu hennar blóði
Mig langar að ýlfra
en geri það ekki
(úr ljóðinu "Eðlið")
Arndís sækir yrkisefni sitt ýmist til hversdagslegrar reynslu eða drauma, orðfærið er hnitmiðað og oftar en ekki merkt kaldhæðni og húmor, myndlíkingar notaðar sparlega. Engu að síður tekst henni oft að draga upp sterkar myndir, líkt og í ljóðinu
NEÐANSJÁVAR:
Mér er sagt
að stærsta ókannaða ævintýri jarðarinnar
séu undirdjúpin
Langt fyrir neðan öldutoppana
eru dalir, fossar, fjöll
og framandi skepnur
Hafið sleikir barnstær
á sólgylltri strönd
sem við flugum fjögur þúsund kílómetra til þess að heimsækja
okkur til geðbótar í svartasta skammdeginu
Hafið sleikti barnstær þínar
og það nálgast
Mörg ljóðanna lýsa reynslu konu af ólíkum hlutverkum sínum, hún er móðir, þótt það sé henni kannski ekki eðlislægt, og eiginkona sem verður að standa sig á mörgum sviðum - og beitir til þess ýmsum ráðum:
Það er léttir að smokra sér í aðhaldskjólinn
Andardrátturinn verður grynnri
og þrýstingurinn hjálpar mér að muna
hvar skilin milli sjálfrar mín og heimsins liggja
(úr ljóðinu "Morgunsiðir sem ég segi engum frá")
Þessi kona, sem er föst í taumhaldi siðmenningarinnar, þráir ef til vill að taka sér pláss, hegða sér illa og kunna ekki að skammast sín. Hún lætur þó ekki oft undan slíkum þrám þótt hún leyfi lesandanum að rannsaka innræti sitt og fari stundum yfir mörkin.
Innræti er athyglisverð ljóðabók sem enginn byrjendabragur er á - enda Arndís reyndur höfundur þótt bókin sé frumraun hennar á sviði ljóðlistar.