Steinunn Inga Óttarsdóttir∙24. janúar 2019
HÁÐ OG SNOPPUNGAR - Konur í bókmenntasögu Jóns úr Grunnavík
Bókmenntasaga Jóns úr Grunnavík (1705−1779) var skrifuð snemma á 18. öld. Í síðasta hluta bókarinnar er umfjöllun um skáld- og lærdómskonur en Jón var fyrstur til að fjalla um lærðar konur og skáldkonur í slíku riti. Aldrei áður hafði konum verið úthlutaður sérstakur kafli í slíku riti hér á landi, og alllöng bið varð á því að fjallað væri aftur um konur í íslenskri bókmenntasögu.„Ei þykir mér vert að annotera þær sem ei hafa gjört annað en nokkrar liðlegar einstaka vísur, heldur þær sem í bóklegum kúnstum eður skáldskap hafa yfirgengið almennar konur og verið karlmönnum jafnvægar“ (229).
Það er ekki nóg að hafa ort vísu til að komast í bókmenntasöguna en nægir að hafa ort einn sálm. Það gerði Þóra Tómasdóttir (17. og 18. öld); „einn sálm um útför Ísraelsfólks af Aegypto“ sem enginn veit frekari deili á en fram kemur að Þorvaldur einhver Magnússon hafi hæðst að þeim sálmi.
Einnig eru m.a. nefndar hinar fornu skáldkonur Sigga skálda og Steinunn Finnsdóttir sem vissulega er að finna í skáldatalinu okkar.
Sögð er skemmtileg saga í Bókmenntasögu Jóns af Rannveigu Þórðardóttur frá Strjúgi (uppi á 17. öld). Skáldið Þórður lagðist útaf til að yrkja og þegar hann reis úr rekkju eftir að hafa ort 15 rímur Rollants, á Rannveig að hafa slengt fram þeirri sextándu, „meðan hún hrærði í grautarkatli, en faðirinn Þórður að henni heyrðri, slegið hana snoppung í meining sem hún hafi gjört skömm til sín en þetta er líkast fabulae...“ (225). Boðskapur sögunnar? Skáldskapariðja er aukageta hjá konum, og standi þær körlum á sporði eða framar en þeir fá þær að finna fyrir því!